Terapia hormonalna

Jednym z etapów zmiany płci jest rozpoczęcie kuracji męskimi hormonami płciowymi. Wprowadzenie testosteronu jest możliwe już u nastolatka, o ile jego stan fizyczny i psychiczny na to pozwala. Hormony przyjmuje się już do końca życia. Przed panhisterektomią, czyli usunięciem macicy z przydatkami, możliwe jest ich odstawienie - organizm stopniowo przestawi się z powrotem na żeńskie. Jeśli operacja została już wykonana, konieczne jest przyjmowanie hormonów płciowych z zewnątrz (męskich lub żeńskich), ponieważ organizm nie wytwarza dość własnych i bez tego zacznie się przedwcześnie starzeć.

Choć hormony to marzenie prawie każdego potencjalnego transseksualisty, nie każdy je dostanie. Przed uzyskaniem recepty należy przejść szereg badań, testów i rozmów, dzięki którym diagnosta może sprawdzić, czy pacjent rzeczywiście jest transseksualny. Trzeba też udowodnić, że jest się gotowym na tak poważną zmianę - nie tylko fizycznie, ale także psychicznie. U osób młodych hormony mogą nie być dobrym pomysłem do czasu aż ich organizm nie osiągnie pewnego etapu dojrzewania. Do tego czasu można stosować blokery (środki tłumiące hormony płciowe) lub po prostu poczekać. Choć początkujący transi potrafią wejść na głowę z tematem testosteronu, należy bezwzględnie przestrzegać zaleceń lekarskich. Zbyt wcześnie podane hormony mogą wyrządzić więcej szkody niż pożytku, zwłaszcza jeśli istnieje wątpliwość co do prawdziwości transseksualizmu. Część zmian hormonalnych jest nieodwracalna i należy o tym pamiętać przed rozpoczęciem terapii.

Dostępne w Polsce leki sprzedaje się wyłącznie na receptę. Wszelkie środki reklamowane jako zwiększające testosteron, a będące bez recepty, są dla transseksualistów bezużyteczne. Receptę na testosteron po raz pierwszy przepisuje zazwyczaj seksuolog. Na podstawie zaświadczenia od seksuologa receptę może przepisać także każdy inny lekarz, w tym lekarz pierwszego kontaktu (rodzinny). Hormony wykupuje się w zwykłej aptece. Często trzeba je wcześniej zamówić (dzień lub dwa zwłoki), nie należy zatem zwlekać do ostatniej chwili przed kolejną dawką.

Gorąco namawiam wszystkich transseksualistów oraz opiekunów niepełnoletnich transów, aby powierzyli kontrolę nad leczeniem endokrynologowi. Seksuolog ma ogólne pojęcie o hormonach, zwłaszcza płciowych, jednak to endokrynolog będzie w stanie zaproponować idealną dawkę. Źle dobrany lek lub dawka przyspieszają i nasilają efekty uboczne, m.in. łysienie, trądzik, nadmierną potliwość, ryzyko chorób ginekologicznych, bezpłodność, nadmierne owłosienie całego ciała. Zbyt duża dawka testosteronu częściowo zostanie zamieniona przez organizm w estrogeny, a co za tym idzie, jeszcze trudniej będzie sprawę wyrównać.

Hormony występują w postaci zastrzyków, tabletek, żeli lub implantów. Te ostatnie nie są stosowane w Polsce. Najsilniej działają zastrzyki, słabiej tabletki, najsłabiej żele. Zastrzyki podaje się domięśniowo co 7-21 dni w zależności od środka i dawki. Można je wykonywać samodzielnie lub chodzić do pielęgniarki (lekarz wystawia skierowanie na zastrzyki). Tabletki i żele zazwyczaj stosuje się codziennie. Na początku terapii można stosować pomocnicze leki, np. wstrzymujące okres lub blokujące estrogeny. Androgeny są silniejsze niż estrogeny, dlatego zazwyczaj wystarczy podawać sam testosteron.

W trakcie terapii zmienia się zarówno ciało, jak i psychika. Główne zmiany fizyczne to pogłębienie głosu, zagęszczenie owłosienia na ciele, zarost na twarzy, wstrzymanie okresu, zwiększenie wytrzymałości. Zmiany w psychice są zależne od danej osoby. W rzadkich przypadkach potrafi zmienić się cały charakter leczonej osoby. Pierwsze efekty widać już po paru tygodniach, ale na konkretne zmiany trzeba poczekać co najmniej trzy miesiące. Po około roku stosowania hormonów niektóre zmiany stają się nieodwracalne.

Przy odstawieniu hormonów organizm powoli przestawia się z powrotem na żeńskie hormony. Tempo zależy ściśle od czasu, przez jaki brano testosteron. Im dłuższa terapia hormonalna, tym wolniej organizm wraca do stanu sprzed leczenia. Zmiany w głosie oraz zaroście mogą być nieodwracalne.